2018-2019 Öğretim yılında Manisa, Aydın, Denizli, Muğla, Uşak ve Ankara’da toplam 195 öğretmenin katılımı ile “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının, Eğitimcilerin ve Çocukların Süt ve Süt Tüketimine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi” çalışması hazırlanmıştır. “Eğlenerek Hareket Edelim Sağlıklı Beslenelim” projesi öğretmen eğitimleri kapsamında öğretmenlere “Okul Öncesi Dönemde Sağlıklı Beslenme”, “Okul Öncesi Dönemde Hareket Gelişimi ve Eğitimi”, “Proje Materyalleri” ve “Uygulamalı Etkinlik Örnekleri” sunulmuştur. Çıkan sonuçlardan derlenen çalışma bulguları 23 – 26 Eylül 2019 tarihinde gerçekleştirilen IDF Dünya Süt Zirvesi (IDF WDS) 2019’da poster bildiri olarak sunulmuştur.
Proje kapsamında bilimsel yayın oluşturulabilmesi amacıyla katılımı kabul eden ve kendilerine gönderilen formları dolduran öğretmenler ile “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının, Eğitimcilerin ve Çocukların Süt ve Süt Tüketimine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi” başlıklı bir çalışma yürütülmüştür. Pilotlama çalışmaları için proje kapsamında etkinlikleri tam olarak uyguladıklarını ifade eden okullara ziyaretler gerçekleştirilmiştir.
Görüşmeler sonucunda okul yöneticilerinin uygulamaları destekledikleri, özellikle “Beslenme Dostu Okul” kapsamında sadece eğitimi alan değil tüm sınıflarda bu uygulamaların yapılmasını istedikleri saptanmıştır.
Öğretmen görüşmelerinde,
Eğitimlerin uygulamalı olmasının olumlu değerlendirildiği,
Etkinliklerin MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programıyla uyumlu olmasının uygulamaları kolaylaştırdığı,
Etkinliklerde uygulamalı olanların çocukların aklında daha çok kaldığı,
Beslenme tabağı etkinliklerinde zorlandıkları,
Hareket etkinliklerinden çocukların keyif aldıkları,
1 günde 3 etkinlik gerçekleştirmekte zorlandıkları,
Alan ziyaretleri konusunda izin sorunu yaşadıkları belirtilmiştir.
Ayrıca öğretmenler kendi beslenme alışkanlıkları ve ailelerin beslenmeye yaklaşımında da farklılaşma olduğunu ifade etmişlerdir.
Çocuk görüşmeleri ve sınıf ziyaretinde çocukların daha çok son yapılan etkinlikleri hatırladıkları saptanmıştır. Bu nedenle program güncelleme çalışmalarında kavramların birden fazla etkinlikte ele alınmasının doğru olacağı düşünülmüştür. Çocukların beslenme piramidini benimsedikleri ancak güncellenen beslenme önerilerinde yer alan beslenme tabağını adlandırma ve kullanma yönünde sorun yaşadıkları saptanmıştır. Yine güncelleme çalışmalarında beslenme piramidi yerine beslenme tabağı modeline yer verilmesinin daha etkili olacağı düşünülmektedir.
Genel olarak çocukların bilgileri değerlendirildiğinde ise çocukların sebze ve meyvelere daha aşina oldukları ve olumlu düşünce geliştirdikleri, etkinlikleri severek yaptıkları ve beslenme konusuyla ilgili oldukları saptanmıştır.
Proje uygulamaları sırasında 2017 yılı verileri doğrultusunda Türkiye’de süt ve süt ürünleri kullanımının oldukça düşük olduğu saptanması nedeniyle Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının süt tüketimine yönelik uygulamalarının saptanması, öğretmenler ve çocukların süt ve süt ürünleri tüketimi konusundaki tutum ve düşüncelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tanımlayıcı tipteki çalışma Manisa, Aydın, Denizli ve Muğla illerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamına toplam 29 okul, 51 okul öncesi öğretmeni ve 84 çocuk alınmıştır. Veriler Öğretmen ve Okul için anket formu, çocuklarla görüşme formu kullanılarak toplanmıştır.
Araştırma bulguları incelendiğinde okullarda ortalama 130 çocuk olduğu, okulların %40,7’sinin kahvaltı/öğle yemeği ve 1 ara öğün verdikleri, %73,1’i haftada 3 gün süt vermekte olduğu ve %46,4’ü UHT ya da pastörize sütü tercih ettikleri saptanmıştır.
Öğretmenler, çocuklara süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlığının aileler tarafından kazandırılabileceğini ve çocukların süt alımının yetersiz olduğunu düşünmektedirler. Çocuklar ise sütün sağlıklı bir içecek olduğunu, sade sütü daha çok sevdiklerini ancak yine de kakaolu, ballı ve çilekli sütleri tercih ettiklerini belirtmişlerdir.
Sonuç olarak okullarda genellikle “okul sütü” kapsamında süt tüketimine yer verildiği, çocukların sade sütü daha çok sevdikleri, sütün sağlık için faydalı olduğunu bildikleri saptanmıştır. Öğretmenler süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlığında ailelerin etkili olması gerektiğini ifade etmişlerdir. Bu kapsamda ülkemizde süt ve süt ürünleri tüketimi konusunda daha bilinçli bir gelecek oluşturma adına erken çocukluk eğitiminde programların desteklenmesi önem kazanmaktadır.